Nasza Gmina
Sołectwa
Urząd Gminy
Czarnożyły
- Szczegóły
-
Opublikowano: 30 grudzień 2014
-
Odsłony: 30841
Czarnożyły to siedziba władz gminnych. Pierwotna nazwa to Czarneżołny. Nazwę swoją zaczerpnęły od środowiska naturalnego. W języku staropolskim wyraz "żołna" oznacza dzięcioła, natomiast osadę Czarnożyły założono w miejscu, gdzie występowały liczne kolonie tych ptaków.
Pierwotna nazwa wsi to Czarneżołny. Nazwę swoją zaczerpnęły od środowiska naturalnego. W języku staropolskim wyraz "żołna" oznacza dzięcioła, natomiast osadę Czarnożyły założono w miejscu, gdzie występowały liczne kolonie tych ptaków.
Już w 1454 r, Czarnożyły stanowiły własność rodziny Zarembów z Kalinowej. W XVII w pojawili się na Ziemi Wieluńskiej przybysze z Wielkopolski z powiatu kościańskiego - Gostyńscy, potomkowie Mikołaja, którzy nabyli dobra Czarnożyły. Pierwszym właścicielem z tej rodziny był Stanisław - sędzia ziemski wieluński. Dobra te przechodziły drogą wiana do kolejnych rodzin. Na początku XVIII w. zostały nabyte przez Strzemieńczyków Brzostowskich, pochodzących z magnackiej rodziny litewskiej.
Z Czarnożyłami najbardziej łączy się nazwisko Adama Brzostowskiego syna Konstantego Benedykta Brzostowskiego. Urodził się on w 1722 r. Od wczesnej młodości posiadał starostwo daugowskie. Mając 16 lat wybrany został posłem powiatu koweńskiego. W 1748 r. otrzymał godność generała - majora kawalerii, następnie generała - lejtnanta piechoty. W 1758 r. otrzymał godność kasztelana połockiego. Odznaczony orderem Orła Białego. Jego dobra ziemskie leżały na Litwie i Wołyniu. W 1743 r. poślubił Genowefę Ogińską, córkę wojewody Trockiego. Prawym właścicielem dóbr Czarnożyły Adam Brzostowski został prawdopodobnie od 1774 r. chociaż przebywał tutaj wcześniej. Był on twórcą nowoczesnego rolnictwa na tych ziemiach. Swoje idee organizacji i zarządzania majątkiem ziemskim ujął w specjalnie opracowanym wydaniu znanym jako "Instruktaż dla dóbr Czarnożyły", Instruktaż wprowadzał w życie zasady "nowego rolnictwa" w zakresie: uprawy roli i wapnowania pól, odpowiedniego przygotowania ziarna do siewu, odpowiedniej konstrukcji narzędzi rolniczych, odpowiednich warunków hodowli bydła i drobiu. Adam Brzostowski lubił zajmować się ogrodnictwem. W ogrodzie przy pałacu czarnożylskim znajdowały się inspekta oraz duże "oranżerie z piecem ceglanym", w których między innymi znajdowały się drzewa cytrusowe i figowe. Uprawiano tam wiele gatunków warzyw i krzewów. Duży nacisk kładł Brzostowski na gospodarkę stawową i racjonalną eksploatację lasów czarnożylskich. Oprócz tradycyjnych działów przemysłu dworskiego, takich jak browarnictwo, młynarstwo, w dobrach czarnożylskich założył Brzostowski dwie cegielnie, tartak, piece do wypalania wapna. W Czarnożyłach znajdował się "kaffenhaus" - kawiarnia dla lepszej klienteli. Serwowano tam: miód, piwo, wódkę, kawę z cukrem, co w tamtych czasach uchodziło za pewnego rodzaju rarytas. Adam Brzostowski był autorem wydanego w 1771 r. zarządzenia o "Ustanowieniu Szkól dla małych dzieci w Czarnożyłach".W szkołach tych wprowadzał przymus szkolny dla wszystkich dzieci chłopskich od 6 do 13 roku życia. W miesiącach letnich częściowo zwolnione od przymusu szkolnego były tylko dzieci starsze (ze względu na to, że pomagały w pracach polowych). Naukę dzieci te pobierały w dni świąteczne i w niedziele. Niewysyłanie dzieci do szkoły powodowało nałożenie surowych kar na rodziców. Adam Brzostowski zmarł w 1790 r. Dobra Czarnożyły przeszły na jego syna Aleksandra, kasztelana mazowieckiego. Sukcesorzy Adama Brzostowskiego nie dbali jednak zbytnio o stan gospodarczy dóbr czarnożylskich. Ta kwitnąca ongiś majętność w pierwszej połowie XIX w. zaczęła popadać w ruinę. Po Brzostowskich, Czarnożyły odziedziczyli potomkowie Heleny z Brzostowskich hr. Mikołajowej Załuskiej z Iwonicza i w rękach tej rodziny dobra te pozostawały do 1939 r. W tym okresie wybudowano w majątku gorzelnie - 1886r.(1897-98),młyn-1901r.,tartak-1908r.
Nadszedł tragiczny wrzesień 1939 r. Rozpoczęła się 5-letnia okupacja niemiecka. Część wsi została spalona. W czasie ataku lotnictwa niemieckiego w dniach 1 - 3 IX 1939 r. w pobliskim lesie zginęło 6 żołnierzy 15 pp "Wilków", wchodzących w skład 28 dywizji piechoty armii Łódź. Nastąpiły aresztowania i wywóz na roboty do Niemiec oraz do obozów zagłady. Na miejscowym cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy: ppor. Janusza Kolbińskiego, Edwarda Pietrzykowskiego oraz 4 nieznanych żołnierzy z 15 pp. "Wilków". Nad mogiłą wznosi się pomnik ufundowany z inicjatywy ZBOW i D-u przez społeczeństwo gminy w 1959 r. dla uczczenia pamięci mieszkańców gminy ofiar II wojny światowej. Na bazie majątku ziemskiego tworzy się Państwowe Gospodarstwo Rolne, wznawiają działalność: Gminna Spółdzielnia, Bank Spółdzielczy i Kółko Rolnicze. Następuje wzrost budownictwa indywidualnego oraz obiektów użyteczności publicznej. W 1966 r. została oddana do użytku nowa szkoła, a w dwa lata później strażnica OSP.
Szczególną wartość historyczną w Gminie Czarnożyły posiada kościół parafialny pw. św. Bartłomieja. Pierwsza wzmianka o świątyni pochodzi z 1411 r. Była to budowla drewniana. W XVI i XVII w. przy kościele działały szpital i niewielka szkółka parafialna. Obecny kościół zbudowany został w 1726 r. z fundacji Barbary z Brzostowskich Leszczyńskiej. Konsekracji dokonał ks. bsp Franciszek Kraszkowski w 1730r. W 1865 r.,w trzynaście lat po spaleniu się kościoła w Wydrzynie, wieś tę przyłączono do parafii czarnożylskiej. Pod koniec lat osiemdziesiątych minionego stulecia dzięki staraniom proboszcza parafii ks. kanonika Alfreda Pierzchały przeprowadzono gruntowne roboty remontowo - konserwatorskie. Kościół zbudowany jest na rzucie prostokąta z nieco wyższym prezbiterium. Po bokach nawy w latach 1912-1916 dobudowano dwie kaplice włączając doń mury pierwotnych przybudówek. Rozbudowę kościoła o chór i nawy boczne zakończono w 1917 roku. Kaplice otwarte są do nawy szerokimi arkadami. W barokowym drewnianym ołtarzu znajduje się obraz "Matki Boskiej z Dzieciątkiem". Jego zastawa jest obraz św. Bartłomieja, patrona kościoła. W ołtarzu znajdują się ponadto rzeźby czterech świętych. Całość wieńczy płaskorzeźba "Koronacji Matki Boskiej ". Zarówno ołtarz, obrazy, jak i rzeźby pochodzą z XVIII w. W tym samym okresie wykonane zostało barokowe drewniane tabernakulum z obrazem "Przemienienia Pańskiego". Oprócz ołtarza głównego znajdują się w kościele jeszcze dwa boczne ołtarze oraz XVIII- wieczna. Chrzcielnica. Na belce tęczowej XVIII- wieczny krucyfiks z Matka Boska, św. Magdalena i Janem. Przy wejściu z kościoła do zakrystii w prezbiterium wmurowany jest nagrobek wykonany z białego marmuru hrabiów Adama i Hipolita Brzostowskich, ich zwłoki oraz innych członków rodziny spoczywają w podziemiach świątyni. W odległości około 300 m od świątyni przy drodze do Gromadzic usytuowany jest cmentarz. W środkowej jego części stoi kaplica cmentarna. W jej bocznych ścianach wmurowane są tablice epitafijne.
Wieś położona jest wzdłuż drogi krajowej nr 45, a także wzdłuż drogi powiatowej nr 4534E i nr 4535E oraz dróg gminnych nr 117462 E (Czarnożyły - Łazy), nr 117457E ((Czarnożyły - Wydrzyn), nr 117461E (Czarnożyły - Zapłocie - Kresy - Gromadzice, nr 117460E (Czarnożyły - Belców - Kresy), 117454 (Czarnożyły - Michałków - Kąty), nr 117451 ( Czarnożyły Parcela - Kąty - Platoń). Prawie wszystkie drogi pokryte są nawierzchnią asfaltową.
W Czarnożyłach mieści się szkoła podstawowa, oddział przedszkolny przy szkole podstawowej, gimnazjum, Oddział Banku Spółdzielczego w Białej, Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej, apteka, a także wiele zakładów pracy, m.in. firma Martex, Autosystem, Lakmeks.
W centrum wsi znajduje się Gminny Ośrodek Kultury, Poczta Polska oraz budynek Ochotniczej Straży Pożarnej.
W Gminnym Ośrodku Kultury działa "Internetowe Centrum Edukacyjno - Oświatowe na Wsi", które jest prowadzone przez członków OSP Czarnożyły.
Gminnym komendantem OSP Jest Pan Janusz Małyszka, a prezesem OSP Czarnożyły jest Pan Marian Bartodziej. Ochotnicza Straż Pożarna jako jedyna w gminie działa w Krajowym Systemie Ratowniczo - Gaśniczym. W 2003 roku jednostka OSP Czarnożyły przy wsparciu finansowym Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi, Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Wieluniu oraz ze środków własnych zakupiła samochód strażacki Ford Transit 2,5 TDI za kwotę 77.400 zł. W 2009 roku przy współfinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi, Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi, Gminy Czarnożyły i środków własnych jednostka OSP Czarnożyły zakupiła nowoczesny wóz bojowy Mercedes Benz Atego 4x4 GBA 2,5/16 za kwotę 556.400 zł.
Gminny Ośrodek Kultury w Czarnożyłach jest jednostką zajmującą się życiem kulturalnym. W skład GOK - u wchodzi również biblioteka publiczna oraz filia biblioteczna w Wydrzynie. W ośrodku kultury bardzo często organizowane są spotkania kulturalno - rozrykowe, akademie okolicznościowe oraz festyny. W domu kultury odbywają się zajęcia tematyczne takie jak: nauka tańca, zajęcia muzyczne, zajęcia plastyczne, nauka gry w szachy. W świetlicy ośrodka kultury można skorzystać z różnych form rozrywki, np. tenis stołowy, bilard.
W latach 1992 - 1994 została wybudowana sieć wodociągowa, jest tutaj dostęp do sieci internetu i do sieci telefonii stacjonarnej.
Bardzo dużym osiągnięciem władz gminy było wybudowanie i oddanie do użytku w 1999 roku nowoczesnej sali gimnastycznej. Innym bardzo ważnym osiągnięciem władz gminy było ukończenie w 2002 roku budowy oczyszczalni ścieków w Czarnożyłach. Tak duża inwestycja była finansowana zarówno ze środków własnych jak i ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej . W 2003 roku przeprowadzono budowę kanalizacji sanitarnej w Czarnożyłach, która odbiera ścieki komunalne z gospodarstw domowych i podmiotów gospodarczych z terenu wsi Czarnożyły. Obecnie oczyszczalnia przyjmuje ścieki również z terenu innych sołectw gminy Czarnożyły.
W 2004 roku przebudowano drogę gminną nr 117457E (Czarnożyły - Brzezina - Wydrzyn) łączącą wieś Czarnożyły z wsią Wydrzyn oraz wykonano rozbudowę gimnazjum w Czarnożyłach. Było to ważne zadanie inwestycyjne z uwagi na brak sal lekcyjnych dla uczniów - gimnazjalistów z całego terenu gminy Czarnożyły.
W latach 2005 - 2006 położono nawierzchnię asfaltową na drodze gminnej (Czarnożyły - Ciemna), a także zagospodarowano i przebudowano parking gminny w centrum miejscowości. Również w 2006 roku wyremontowano drogę gminną nr 117451E (Czarnożyły Parcela - Kąty - Platoń) oraz drogę gminną nr 117454WE (Czarnożyły Michałków - Kąty).
W 2006 roku władze gminy podjęły pierwsze czynności mające na celu wybudowanie kompleksu sportowo - rekreacyjnego w Czarnożyłach na terenach pozyskanych od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 2009 roku dzięki wsparciu Ministerstwa Sportu i Turystyki w Warszawie oraz środkom własnym wybudowano boisko wielofunkcyjne o nawierzchni syntetycznej. Boisko jest dostępne dla wszystkich mieszkańców gminy Czarnożyły.
W 2008 r. położono nawierzchnię destruktową na drogach dojazdowych nr działek 860/1 i 860/3 (Ogrodowa i Cmentarna). Drogi te mają niezwykle ważne znaczenie nie tylko dla mieszkańców wsi, ale także dla ludzi przyjezdnych, ponieważ są to drogi dojazdowe do cmentarza parafialnego. W 2008 roku zmodernizowano i przebudowano drogę w osiedlu mieszkaniowym w Czarnożyłach.
Wieś Czarnożyły jest miejscowością atrakcyjną, między innymi z uwagi na swoje położenie przy drodze krajowej nr 45 biegnącej z Wielunia do Sieradza, bliskie sąsiedztwo Wielunia i dobrą infrastrukturę.
Możemy zaobserwować, że miejscowość Czarnożyły ciągle rozbudowuje się, powstawają nowe budynki mieszkalne, a starsze budynki są remontowane.
Sołectwo jest największe w gminie Czarnożyły pod względem liczby mieszkańców. W 2009 roku mieszkało tutaj 1236 osób.
Sołtysem wsi Czarnożyły jest Pan Remigiusz Konadorów.